बिहान उठ्नुको फाइदैफाइदा, यस्ता छन् तथ्यहरु 

अहिले अव्यवस्थित जीवनशैलीले मानिसहरुको सुत्ने र उठ्ने समयलाई निकै प्राभाव पारिरहेको छ । जस्तो कि राति ढिलो सुत्ने र बिहान ढिलो उठ्ने बानी हाम्रो स्वास्थ्यका लागि हानिकारक मात्र होइन, यसले मानसिक स्वास्थ्यमा पनि धेरै नकारात्मक असर पार्न सक्छ।

पछिल्लो समय यता धेरैको निद्रा सोसल मिडिया, गेमिंगा लगायतले विथोलेको छ । राती ओछ्यानमा पुगेपछि कोही फेसबुक चलाउन थाल्छन् त कोही युट्युबमा भिडियो हेर्न थाल्छन् त कोहि टिकटक हेर्छन । रातभर यस्तै काममा समय दिएपछि विहान चाडै उठ्न सकिन्दैन । त्यस कारणले अहिले मानिसहरु कोही सात बजे उठ्छन्, कोही आठ बजे ।

तपाईं के आफ्नो शारीरिक तथा मानसिक स्वास्थ्य सन्तुलित राख्न चहानुहुन्छ ? एक अनुसन्धानले प्रमाणित गरेको छ कि जो चाँडै उठ्छन् उनीहरूको शारीरिक र मानसिक स्वास्थ्य लक्षणहरू राम्रो देखिन्छ । तिनीहरू सधै उर्जाशील, आशावादी, सन्तुष्ट र परिस्थितिहरूको बारेमा सकारात्मक महसुस गर्छन्। यसले मानसिक रोगहरूको सम्भावनालाई पनि कम गर्छ साथै विभिन्न रोगलाई निर्मुल समेत पार्दछ तर, जुन सामान्यतया पछिल्लो समययता ढिलो सुत्ने र ढिलो उठ्नेहरू मात्रै पाइन्छ।

सुधारिएको संज्ञानात्मक कार्य
चाँडै उठ्नेहरू विशेषत: दिनभरि राम्रो ध्यान केन्द्रित गर्न र अधिक सतर्क र ऊर्जावान हुन्छन्। साथै चाँडै उठ्नु र सफलताको बीचमा एक सम्भावित सम्बन्ध छ। २०१० को एक अध्ययनले बिहानका मानिसहरू बढी सक्रिय र लक्ष्य-उन्मुख हुन्छन्, कडा समस्या समाधान गर्ने सीपहरू हुन्छन्,

गुणस्तरीय निद्रा बढावा
पर्याप्त र निरन्तर निद्राले रक्तचाप, प्रतिरक्षा प्रणाली, आधारभूत मस्तिष्क कार्यहरू, मुडमा सुधार गर्छ र तपाईंको शरीरलाई आफैं मर्मत गर्न समय दिन्छ। चाँडै उठ्नुले चाँडै सुत्न सजिलो बनाउँछ, र लगातार सुत्ने र उठ्ने समयहरू राख्नाले तपाईंको सर्काडियन लयलाई नियमन गर्छ र रातमा गहिरो निन्द्रा लाग्छ। ढिलो सुत्ने तालिका भएका मानिसहरू दिनको समयमा कम थकित हुन्छन्। अर्कोतर्फ, ढिलो उठ्ने र ढिलो उठ्ने व्यक्तिहरूलाई निद्रासम्बन्धी विभिन्न विकारहरू हुने र नियमित रूपमा थकान हुने सम्भावना बढी रहेको हुन्छ।

कसरतको लागि विहानको समय
व्यस्त व्यक्तिहरूका लागि, बिहान सबेरै व्यायाममा फिट हुने एक मात्र समय हुन सक्छ। लामो स्कूल वा कामका दिनहरू पछि, जिम जान गाह्रो हुन सक्छ । लामो दिन पछि कसरत छोड्न सजिलो हुन सक्छ, तर बिहानको समयमा यो गर्न सजिलो छैन। बिहान कसरत गर्नाले, जब तपाईं सबैभन्दा बढी ऊर्जावान महसुस गर्नुहुन्छ, तपाईंको दिन दाहिने खुट्टाले मात्र सुरु गर्दैन अर्थात तपाईंको शारीरिक र मानसिक स्वास्थ्यको लागि महत्त्वपूर्ण हुन्छ । व्यायामले तपाईंको हृदय रोगको जोखिम कम गर्छ, तपाईंको मुड सुधार्छ, रक्त शर्करालाई नियन्त्रण गर्छ, तपाईंको तौल नियन्त्रण गर्छ, तपाईंको संज्ञानात्मक कार्यमा सुधार गर्दछ, यस्ता अनेकौ अन्य धेरै फाइदाहरू प्रदान गर्दछ ।

राम्रो मुड स्थापित र मानसिक स्वास्थ्यको लागि
चाँडै उठ्ने व्यक्तिहरूमा राती उल्लुको तुलनामा धेरै सकारात्मक विचारहरू हुन्छन्। तिनीहरू बढी आशावादी, सहमत, इमान्दार र जीवनसँग सन्तुष्ट भएको पाइन्छ। पहिला उठ्नेहरूलाई पनि मानसिक रोगहरू, जस्तै डिप्रेसन वा चिन्ताको विकास हुने सम्भावना कम हुन्छ।
चाँडै उठ्ने मानिसहरू सामान्यतया चाँडै ओछ्यानमा जान्छन्। जब तपाइँले निर्धारण गरिएको ७ देखि ९ घण्टा सुत्नुहुन्छ, तपाइँको शरीर र दिमागले आफैलाई पुनर्स्थापित गर्न पर्याप्त समय हुन्छ, परिणामस्वरूप शरीर र दिमाग स्वस्थ हुन्छ।

तनाव कम गर्छ
चाँडै उठेर, तपाइँ तनाव कम गर्न सक्नुहुन्छ र थप समयको कमी वा कुनै दबाब बिना काम समाप्त गर्न सक्नुहुन्छ। तपाईंलाई ढिलो बनाउनको लागि थोरै ट्राफिक भएकोले ठाउँहरूमा हतार गर्नुपर्दैन, त्यसैले तपाईंले आफ्नो समय लिन सक्नुहुन्छ। राम्रोसँग आराम गर्दा समस्या समाधान गर्ने क्षमतामा पनि सुधार हुन्छ।

शान्तिमय बिहानी
चाँडै उठ्नु भनेको सधैं बढी उत्पादनशील हुनु मात्रै होइन। यदि तपाईंसँग बच्चाहरू छन् वा अरूसँग बस्नुहुन्छ भने, तपाईंले आफ्नो समयको आनन्द लिन र आरामदायी, शान्त बिहानको दिनचर्याको लागि बिहानको समय प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ। बिहान काम गर्ने व्यक्तिहरूका लागि, तपाईं कामको लागि बढ्दो कम्युट छोड्न सक्नुहुन्छ।

चाँडै उठ्न सुरु गर्दा, एकैचोटि ठूला परिवर्तनहरू नगर्नुहोस् किनकि यो भारी (मानसिक र शारीरिक रूपमा) हुन सक्छ र दुर्घटना हुन सक्छ। बिस्तारै आफ्नो उठ्ने बानि परिवर्तन गर्दै जानुहोस। यसबात तपाईंको शरीरसँग यसको बदलिएको निद्राको ढाँचामा समायोजन गर्न थप समय हुन्छ र कुनै पनि प्रतिकूल प्रभावहरू (थकान, निद्राको जडता, निद्रा अभाव) कम हुन्छ।

रोग नियन्त्रण र रोकथाम केन्द्रहरूले सिफारिस गरे अनुसार विभिन्न उमेरहरूमा विशिष्ट निद्रा दिशानिर्देशहरू यस्ता रहेका छन्। जसले तपाईंहरुको सुत्ने र उठ्ने दिनचर्यलाई सकारात्मक दिशा देखाउंछ।

नवजात शिशुहरू (०-३ महिना): प्रति रात १४ देखि १७ घण्टा
शिशुहरू (४-१२ महिना): प्रति रात १२ देखि १६ घण्टा।
बच्चाहरू (1 देखि 2 वर्ष): प्रति रात ११ देखि १४ घण्टा
प्रिस्कूलरहरू (3 देखि 5 वर्ष): प्रति रात १० देखि १३ घण्टा
बच्चाहरु (६ देखि ११ वर्ष): प्रति रात 9 देखि १२ घण्टा
किशोर (१३ देखि १८ वर्ष): प्रति रात १३ देखि १८ घण्टा
वयस्क (१८ देखि ६४ वर्ष): प्रति रात ७ देखि ९ घण्टा
वृद्ध वयस्कहरू (६५ वर्ष वा माथि): प्रति रात ७ देखि ८ घण्टा